Gıda Güvenliği Açısından Kalite Kültürü
Kalite kültürü nedir?
Kalite kültürü, bir işletmenin çalışanları tarafından benimsenmiş, kalitenin en iyi seviyede olması ve geliştirilmesi üzerine değerlerin öğrenilmesi, uygulanması ve yaygınlaştırılmasıdır.
Liderlik, vizyon ve değerler kavramları “Kalite Kültürünün” temelini oluşturur. Müşterinin ihtiyacı, risklerin minimize edilmesi ve inovasyon faaliyetleri kalite kültürü için esastır. Her işletmenin dinamiği farklı olduğundan, kalite kültürü işletmenin değerlerine göre farklılık göstermektedir ve kurumun kendi iç dinamiklerine hizmet edecek şekilde şekillenir.
İşletmelere Kalite Kültürünün Kazandırılması
Üretmek, arz açığının fazla olduğu zamanlarda rekabet için yeterli iken, arz-talep ilişkisinin dengede olduğu dönemde en az maliyetle üretim için işletmenin kalite üstünlüğü gereklidir. Bu üstünlük, işletmedeki kalite kültürünün üst seviyeye taşınması ile sağlanabilir. İşletmedeki kalite kültürünün benimsetilmesi adına gerçekleştirilecek eğitimlerle bu üst seviye sağlanabilir. Bu eğitimlerdeki ana fikir, bireysel başarının harekete geçirilmesi ile örgütsel başarının eldesidir. İşletmeye kalite kültürünün kazandırılması ve sürekliliği için aşağıdaki maddeleri temel almaktadır:
● Tüm çalışanların katılımınının sağlanması
● Takım çalışmasına önem verilmesi
● Müşteri beklentilerinin iyi analiz edilmesi ve tam karşılanmasını
● Katılım ve dinamik sürecin gerçekleşmesi için şirket çalışanlarına eğitimin sürekli kılınmasını
● Ürün ve süreçlerde sürekli iyileştirmeyi
● Analiz ve problem çözme metodların başarılı şekilde kullanılması
● Hataların ayıklanmasından çok, hatanın başlangıcının önlenmesine öncelik verilmesi
● Tüm bunların başarılı olması için üst yönetimin liderliğinin iyi olması
● İşletmedeki çalışanların hatalarının zamanında tespit edilmesi, geliştirilmesi ve aynı zamanda başarılarının da takdir edilmesi
● İşletmedeki kaynakların etkin kullanılması ve korunması
Kalite kültürünün bir işletmede tüm çalışanlara benimsetilmesi gerekmektedir. Bu yüzden değişime direnci olan faktörler tespit edilip geliştirilmesi lazım. İşgören ve yöneticiler arasındaki bilgi akışı aktif olmalı, karşılıklı güven geliştirilmelidir.
Kalite Kültüründe Gıda Güvenliği
Gıda güvenliği kalite kültürü, bir işletmenin gıda güvenliği konusundaki uyguladığı değerleridir ve çalışanların farkındalığının artırılması, hem işletme hem de müşteriler için gıda güvenliğinin neden gerekli olduğunu anlamalarını sağlanması için gerekli davranış ve kültürün davranışsal olarak benimsetilmesi amaçlanmaktadır. Bir işletmenin başarısı, o
kurumun iyi bir gıda güvenliği kültürüne sahip olmasıyla doğru orantılıdır. Güçlü bir kültüre sahip olan kuruluşlar, müşteri ve çalışanlarına da güvenli gıda üretiminin garantisini verir ve işletmeye olan talebin artmasına sebep olur. Çalışanlar, yaptıkları işin gıda güvenliğine etkileri konusunda bilince sahip olmaları sağlanmalıdır.
BRC Gıda Güvenliği Standardı, 8. versiyonda bu konuya ait ayırdığı maddelerde(1.1.2) şunlar belirtilmektedir:
İşletme üst yönetimi gıda güvenliği ve kalite kültürünün gelişimi ve sürekli iyileştirilmesi için açık bir plan belirlemeli ve sürdürmelidir. Bu plan şunları içermelidir:
● İşletmedeki ürün güvenliğine etkisi olan tüm bölümler için belirlenen aktiviteler
● Aktivitelerin nasıl yürütüleceğini ve ölçüleceğini gösteren bir aksiyon planı ve planlanan zamanlama
● Tamamlanan aktivitelerin etkinliğinin gözden geçirilmesi
Bu konu, FSSC 22000 ve IFS Gıda gibi GFSI uyumlu standartlar baz alınarak yeni versiyonlarla revize edilmektedir.
Gıda güvenliği kültürü, işletme için yönetimden çok bir davranış biçimi olmalıdır. Böylece çalışanlar, yöneticileri yokken de kurallara uyarak üretime devam edebilirler. Aynı zamanda standartları teknoloji ile sürdürmek, gıda güvenliği kültürünün benimsetilmesine büyük katkı sağlamaktadır. Örneğin, sıcaklık izleme sistemleri ile depolama sırasındaki gıdanın sıcaklığının ölçüldüğü sistemler kullanılır ve olası bir kriz anında yöneticilere ve sorumlu çalışanlara metin uyarılarının gönderilir böylece hızlı aksiyonlar alınır. Bulut tabanlı yıkama platformları ile de hijyen kontrolü verileri izlenmektedir.
Aybike Kaya